Ayaw basehe ni, basin ma-combinsi mo!
Tinuod pwedeng paundangon og malikayan ang mga bagyo nga naghatag sa ato dagkong suliranin/problema. Ang Pinas nagasinatig 20 ka bagyo kada tuig. Naa na diay rason ang rehimeng Arroyo ngano wa mag-asenso ang atong nasod. Sigi nadaut ang atong mga panginabuhian, imprastrukturea, og uban pa.
Tinuod ba kaha ni? Baka nabuanga na si Dr . Ed? Kay ngano siya lang nag-ingon nga kadaghang batikang meteorologists gipangulohan sa National Aeronautics (NASA) sa USA wala man sila moingon? Akong eksplikar para dili mo magsuspetsa nga nagakomediya ko. Sa akong pageskwela sa University of Southern Mindanao, 50 years na milabay, nakapasa kog subject nga Agricultural Meteorology, 3 ka yunits lang. Ang USM karon ang pinaka class nga unibersidad sa agriculture sa Mindanao.
Kung atong pwede masumpo o malikayan ang bagyo, moasenso na jud kita. Kung pati na ang pesteng graft and corruption, ang sosyal nga bagyo mapagamay lang man sa bag-ong administrasyon, kung magvote kita sa mga tarong. Sa atong nakita bag-o pa lang, ang bagyo molikay sa high pressure area. Korek? For ehemplo, ang bagyong Pepeng dili makadiretsa sa China Sea. Nibalik siya sa Ilocos Norte. Naa taas nga pader didto. Unsa nga pader kini? Dili siya Makita, pero diri tugnaw ang hangin og ang molecules gagmay og bug-at.
Pareho ang nahitabo sa Lupit. Wala makadiritso, unya gilikayan ang high pressure area sa Batanes, so niadto na sa Taiwan. Pwede pod malikayan ang pagmugna sa bagyo didto duol sa Marianas sa Pacific kung dii nagagikan atong mga bagyo. Naga-init daw ang dagat. Sa pag-init sa hangin ang molecules niini moexand og mogaan. Mopataas kini siya. Sa pagpataas niini madevelop ang low pressure so morush ang mas bugat nga hangin ngadto sa Low Pressure.
So pwede malikayan ang pagmugna og bagyo sa pag-cloud seeding sa low pressure para mag-ulan. Sa pag-ulan mawala ana low pressure area. Simpli no? kombinside na mo? So dili buang si Dr. Ed., di ba?
Atong gina-awhag ang PAGASA-DOST nga magbukat og program proposal para magamiting kasali ang Vietnam, Macao, Hongkong, China, Taiwan, Japan og Korea pa mahisgutan, matuki-kuki kung pwedeng sulayan ang atong suhestiyon nga magcloud-seeding didto sa suspitsadong may nagabuild-up pa nga low pressure area para ma-stop ang pag-start sa bagyo.
Sa kadakong savings sa dili maka-start ang mga bagyo, mayo kayo kining ideya.
ATTENSYON: PAGASA-DOST, mga Tsirman sa Komitiba sa Kamara og Senado, Secretary sa DENR, Climate Change Commissioner Alvarez, pwede ba away basahe kini? Modaghan inyong trabaho di ba?
