Monday, November 1, 2010

BERDENG ABONO: PINAKA-BARATONG ORGANIC FERTILIZER

Para maangkon sa probinsiya sa Davao del Norte ug sa mga local government units ang pagdaghan sa ani ug income sa ilang mag-uuma, ginikahanglang i-promote ang green manuring kon berdeng abono.

Giimbita ako nga mag-speakers sa mga miyembro sa Board of Directors sa Federation of Irrigation Associations ug kasamtangang presidente sa ilang tagsa-tgsang Irrigants Association nga mokabat ug 8,000 farmers sa humay.

Akong natun-an nga wala gyud nag-green manuring.  Unsa man ang green manuring? Simple ug barato kaayong buhaton kini.

Ang farmer maka-produce ogmga 10 ka toneladang green manure, mogasto lang og P500. Ang mga 10 tons green manure kung i-convert sa dry nga organic fertilizer mokabat og 2.5 toneladang o 50 kabags nga organic sa abono.

Kung i-compute ang balor niini, gibana-banang P10,000, kung P200 ang matag sako.

Ngano mang importante ang organic fertilizer o organic matter (OM)? Sama sa libro sa atong amigo nga soil scientist, Dr. Sev Magat, ang OM mao ang naghatag og enerhiya sa mga bakterya, daghan kining nutrients ug makapa-increase og exchange capacity, magpainat sa mga ugat ug dugay mag-uga ang yuta: Kung kulang ang patubig, ilabi na sa panahon nga mamulak na ang humay, ang OM mopugong sapag-uga sa yuta.

Ang OM importante kaayo kay kini ang nagapatabang para motaas pa ang mga ugat para mag daghang sustansiya nga makuha sa humay. Kini ang nagaresulta sa mag daghang ani.  Kung balanse ang NPK ugmicronutrients pati na ang hustong ka-aslom (PH) sa yuta ug base sa migrated pest management kon IPM, modaghan gayud ang produksyon sa humay ilabi na kung hybrid gikan sa 80 cav/ha/harvest sa sulod sa 8 ka tuig na.

Kung masunod ang maayong teknolohiya seguro pwede na ta makaingon nga maka-harvest na ang mga farmer, 260 na cavans kada tuig.  Base sa 18 thousand ka ektaryang naay irigasyon, makaani na og 1.86m cavanes nga mga humayo 115 M kg nga bugas.  Kining produksiyon puwede na makasuporta sa tanang tao sa Davao del Norte.

Para matman kining pangandoy, ginikahanglan ang DN government ug ang mga LGUs mo-plano og mga estratehiya para makumbinsi ang mga mag-uuma nga mag green manuring.