May mas dakong buaya pa sa Agusan!

Ang kulay niining buaya, silver o puti. Unya ang kinaiya sa maong buaya mao ang pagkakusog nga mokaon og utok ilabi na sa mga bata. Lami kaayo sa iya ang utok kay kini ang number one niyang gina-atake. Ginakaon pod niya ang kidney o liver! Nakahibalo pod siya mopili og lamian!

Morag nakatuon siya sa nutrisyon unsa parte sa lawas daghang sustansiya.

Sa mga laing nasud ginakulong nila kining ginatawag natong buaya para dili siya makahatag og problema. Pero diri sa ‘Pinas kulang ang aksyon sa gobyerno. Atong nadungog nga naa na man daw pundong minilyon ka pesos pero hangtod karon wala pa gihapon separate nga pond o kulungan para dili na makaadto pa sa mga komunidad nga sa daplin sa Agusan River ug Agusan Marsh.

Sa pagkakaron daghan na mga anak kining buaya kay napabay-an man sa gobyerno pati na sa mga Non-Government Organizations (NGOs) sama sa Agusan Development Foundation nga gipangulohan ni Dr. Alex Linao. Siya pod ang co-chairperson sa Agusan Biodiversity Management Committee.

Nag-ingon siya nga posible nga si Lolong nabiktima lang sa illegal fishing sama sa paggamit og electric rod, onp.

Mga honorables  sa panggamhanan, any comment?

Pwede ba Dr. Linao, sir isali pod sa inyong concern nga kontrolon na ang pagdaghan pa sa kinaiyahan sa Agusan River ug Marsh sa puting buaya?

Unsa man kining puting buaya nga nagakaon og utok, atay ug bato sa katawhan? Ngano man nga  atong gina-awhag ang iyang Foundation nga puksaon na kining pinakadako ug pinakadelikado ug pinakakuyaw nga “mananap”.

Sori kay ako kamo gi-bitin sa ngalan sa pinakadakong buaya sa atong kinaiyahan sa Agusan River ug Marsh; kini si Lolang Mercury lang!

Kung walay aksyon karon, dili na modugay naa na mabiktima sa nagkaon og lami nga tilapia, bangus, dalag, hito, pupoyo ug uban pa.

Ang rota sa mercury ngadto sa atong utok mao: ang mercury kauban ang tailings ginalabay sa sapa. Dili kini ma-absorb o mahilis sa tiyan sa mga isda.

Ang mercury maging methyl mercury, unya kini mahilis sa plankton, kanang gamay kaayong green nga pagkaon sa isda. So kung atong kaonon ang lami nga isda, ato na maangkon ang mercury ngadto sa utok, bato ug atay.

Ang mga bata mas dali nga maapektuhan. Ang mga sintomas mao ang pagkurog-kurog kay nadaot na ang utok.

So ang mercury ang pinakadakong buaya/hulga sa Agusan. Dili si Lolong ug mga kaubanan!